Приоритетна Област | Вработување

Цел на приоритет: Зголемување на вработеноста на Ромите во Република Македонија

1. Специфична цел: Зголемување на опфатот на Роми како корисници на постоечките мерки за вработување
2. Специфична цел: Воведување на нови програми во рамките на постоечките мерки за вработување кои ги отсликува потребите на Ромската заедница.
3. Специфична цел: Вклученост на Ромските млади во програмата за Гаранција за млади

Приоритетна област | Економски развој на заедницата

Цел на приоритет: Локален економски развој на Ромската заедница

1. Специфична цел: Креирање на политики за формализирање и поддршка на Ромската бизнис заедница

Специфична цел: Носење на политики за рамномерен регионален развој и вклучување на Ромите во постоечките стратегии за Локален економски развој

Буџетското издвојување на државата за Ромската заедница во однос на интеграција е на многу ниско ниво и се движи од 290,000 до 750,000 евра реализиран буџет на годишно ниво. Покрај тоа што буџетот е премногу мал за постигнување на видливи промени кај Ромската заедница, истиот не се реализира според планот на почетокот на годината и дополнително се крати при ребаланс на буџетот. Капиталните расходи за поддршка на инфраструктурата на Ромската заедница се многу ниски и државата покрај “стандардното“ издвојување во рамките на 4-те приоритети од Националната стратегија не издвојува дополнителни средства.

Од досегашните анализи, идентификувани се неколку причини и тоа:

• Мала политичка моќ за влијание врз државниот буџет
• Недоволно познавање и разбирање на буџетските процеси

ИПА фондовите претставуваат можност за директна поддршка на Ромската заедница во унапредување на нивната положба. Досегашната распределба на ИПА фондовите се одвива преку “надворешно“ дефинирање на потребите, без притоа да се земат реалните потреби на Ромската заедница. Како резултат на тоа ефектот од програмите и финансирањето од ИПА фондовите е мал врз Ромската заедница. Дополнително, административните бариери и слабиот капацитет на Ромските НВО и институциите да ги апсорбираат фондовите придонесува за пропуштање на можноста за решавање на одредено прашање од заедницата.

Приоритетна област | Државниот буџет

Цел на приоритет: Државниот буџет ги поддржува приоритетите на Ромите

1. Специфична цел: Зголемување на државниот буџет за интеграција на Ромите
2. Специфична цел: Вклучување на приоритетните потреби на Ромската заедница во државниот буџет
3. Специфична цел: Искористување на локалниот буџет на општините за решавање на локалните проблеми на Ромската заедница

Приоритетна област | ЕУ фондови

Цел на приоритет: Цел на приоритетот: Доследно искористување на ИПА фондовите

1. Специфична цел: Зголемена финансиска рамка за поддршка на Ромската заедница
2. Специфична цел: Финансирање на приоритетите на Ромската заедница

Невработеноста на Ромите во последните три години како удел во вкупната евидентираната невработеност се зголемила од 4 % во 2015 на 6.3% во 2017, и 9 .0% во 2019 година. Ваквата состојба укажува дека постоечките активности во рамките на активните мерки за вработување не придонесуваат во намалување на невработеноста на Ромите. Од досегашните анализи произлегуваат неколку причини:

• Мал опфат на Ромите како корисници во постоечките активни мерки за вработување (само 3% удел на Ромите во вкупните корисници
• Недоволно квалификуван кадар и искуство за прво вработување
• Лимитиран сет на активни мерки за вработување кои не се во склад со потребите на заедницата
• Недоволна поддршка во формализирање на бизнисот како и бариери за формализација од аспект на трошоци

Постоечките политики и инвестиции во делот на економија и претприемништво генерално се во поддршка на големите бизниси и стимулираат одредени сегменти како што се млади и ИТ сектор. Во оваа насока постоечките политики не ги вклучува интересите на Ромскиот неформален и формален бизнис сектор. Бизнис окружувањето на ромските претприемачи и понатаму е недоволно развиено во поглед на инфраструктура, пристап до финансии, стимулирачки мерки и политики за бизниси. Иако постојат одредени политики кои се актуелни преку Фондот за иновации и активните мерки за вработување, истите во мала мера се искористени од страна на Ромските претприемачи.

Главни причини за ваквата состојба се:

• Слабо лоби и моќ на Ромската бизнис заедница
• Неинформираност и непознавање на можностите